ارزیابی توان اکولوژیکی جهت توسعه اکوتوریسم شهرستان طالقان(استان البرز)با تأکید بر پدیده های ژئومورفولوژی

چکیده: جاذبه های طبیعی و اقلیم های متفاوت جغرافیایی به همراه میراث های تمدن بشری دست مایه های گران قیمتی را در حوزه اقتصاد برای انسان به ارمغان آورده است که بهره برداری پایدار از آنها مستلزم فراهم کردن شرایط مختلفی است که در کل بستگی به ثبات در بخش گردشگری دارند. بهره برداری مستمر از منابع طبیعی تجدید شونده،متضمن شناسایی توان اکولوژیک سرزمین در هر محیطی است و این شناسایی در درازمدت اجازه می دهد تا از طریق استفاده از مدیریت بهینه و برنامه ریزی شده امکان استفاده از منابع فراهم و از تخریب محیط جلوگیری گردد.در پژوهش حاضر سعی شده تا با ارزیابی توان محیطی و معرفی جاذبه های مختلف گردشگری در شهرستان طالقان، توان گردشگری این منطقه جهت توسعه اکوتوریسم تعیین گردد تا با برنامه ریزی توسعه پایدار گردشگری طبیعت، در جهت بهره برداری صحیح از این جاذبه ها به عنوان یک پتانسیل بالقوه در راستای توسعه منطقه گام برداشته شود.ارزیابی توان اکولوژیکی در راستای توسعه اکوتوریسم با استفاده از مدل اکولوژیکی اکوتوریسم انجام شد.هریک از پارامترهای ارائه شده در مدل ازقبیل شکل زمین(درصد شیب،ارتفاع از سطح دریا و جهت های جغرافیایی)،خاکشناسی(بافت،حاصلخیزی،زهکشی،ساختمان و عمق خاک)،پوشش گیاهی(تراکم، فرم رویشی و ترکیب گونه ای)،سنگ شناسی،وضعیت اقلیمی و دبی آب، به طور جداگانه بررسی و نقشه رقومی هریک تهیه و سپس لایه های فوق طبق هدف موردنظر و براساس داده های پیشنهادی مدل اکوتوریسم، طبقه بندی گردید. تجزیه و تحلیل،جمع بندی و ارزیابی داده ها با استفاده از gisصورت گرفت و جهت وزن دهی معیارها از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(ahp) و از نرم افزار expert choice2000 به منظور انجام مقایسه های زوجی،تولید سلسله مراتب،محاسبه اوزان و میزان ناسازگاری در فرآیند تحلیل سلسله مراتبی استفاده شده است.سپس با تلفیق لایه ها،نقشه نهایی نواحی مستعد اکوتوریسم،که در حقیقت نشان دهنده میزان توانمندی منطقه در اکوتوریسم گسترده و متمرکز است،ارائه می شود.در نهایت جهت ارزیابی و تعیین توزیع پدیده های ژئومورفولوژی(جاذبه های طبیعی)، با انطباق و رویهم گذاری لایه ی جاذبه های طبیعی با نقشه های طبقات مختلف اکوتوریسم(متمرکز و گسترده)، میزان و درصد پراکنش جاذبه ها در هریک از پهنه های اکوتوریستی تعیین گردید. نتایج تحقیق نشان می دهد که منطقه از توان خوب تا متوسط جهت توسعه اکوتوریسم برخوردار می باشد. همچنین توزیع جاذبه ها در هریک از طبقات اکوتوریسم حاکی از آنست که در پهنه های با توان متوسط و خوب اکوتوریسمی، درصد جاذبه ها نیز بیشتر می باشد. واژگان کلیدی: ارزیابی توان اکولوژیکی، اکوتوریسم، شهرستان طالقان، سیستم اطلاعات جغرافیایی.